Маблағгузории Исломӣ Дар Русия: хусусиятҳо ва фарқиятҳо

Оғози фурӯши маҳсулоти маблағгузории исломӣ дар СберБанк таваҷҷӯҳи зиедеро дар ҷомеаи касбӣ ва истеъмолкунандагон ба худ ҷалб кард. Дар мақолаи СберСова фаҳмиданд, ки маблағгузории исломӣ чӣ гуна ташкил шудааст.

Мундариҷа

1. Таърихи маблағгузории исломӣ
2. Фарқиятҳо аз низоми анъанавии молиявӣ
3. Маблағгузории исломӣ чӣ гуна танзим карда мешавад
4. Кӣ ва кадом хидматҳоро гирифта метавонад

Таърихи маблағгузории исломӣ

Маблағгузории исломӣ — як қисми экосистемаи исломӣ мебошад, ки мувофиқи стандартҳои шариат фаъолият мекунад, аз ин рӯ принсипҳои кор аз принсипҳои ташкилотҳои анъанавии қарзӣ-молиявӣ фарқ мекунанд. Дар даҳсолаҳои охир иқтисоди исломӣ суръати баланди рушдро дар бозори ҷаҳонӣ нишон медиҳад ва маҳсулоти молиявии исломӣ ҳатто дар ширкатҳои ҷаҳонии фаромиллӣ ҷой пайдо кардаанд.

Дар Русия соли 2023 қонуне қабул шуд, ки мақоми «маблағгузории шарикӣ» — ро мустаҳкам мекунад ва СберБанк дар Русия дар ин сегменти бозор пешсаф аст. Маҳсулоти пешниҳодшуда аз сертификатсияи шӯрои машваратии Шариат гузаштанд ва фатво — тасдиқи расмии мутобиқат ба меъерҳои исломро гирифтанд.

Фарқиятҳо аз низоми анъанавии бонкӣ

Мутобиқат ба меъерҳои шариат хусусиятҳои фаъолияти молиявии исломиро муайян мекунад. Бонкҳо на ҳамчун қарздиҳанда, балки аз мавқеи сармоягузорон, шарикон баромад мекунанд. Бонк як қисми тиҷорат мегардад, хавфҳоро бо он мубодила мекунад ва фоида аз сармоягузорӣ ба даст меорад. Чунин моделро модели шарикӣ меноманд. Дар низоми анъанавии бонкӣ хавфҳо ва масъулиятҳо ба зиммаи соҳибкор гузошта мешаванд ва фоидаи бонк фоизи қарз мебошад.

Дар маблағгузории исломӣ, баръакс, манъи фоизҳои қарзӣ вуҷуд дорад. Яъне гузоштани пул ба пасандоз бо фоизи муқарраршуда е гирифтани қарз бо фоизи қарз ғайриимкон аст.

Ҳама гуна муомилот бо маълумоти нопурра е номуайянӣ манъ аст:

• шартномаҳои фючерсӣ;
• аҳдҳо;
• суғуртаи анъанавӣ.

Маблағгузории фаъолиятҳои манъшуда низ қобили қабул нест, масалан:

• тиҷорати қимор;
• тотализаторҳо;
• истеҳсоли маҳсулоти хук;
• истеҳсоли машрубот, маҳсулоти тамоку.

Хусусияти дигари маблағгузории исломӣ дар он аст, ки пул дороӣ ҳисобида намешавад. Онҳо ченаки арзиш, воситаи ҳисоб е мубодила мебошанд, аммо наметавонанд ҳамчун объекти савдо амал кунанд. Амалиети молиявӣ е амалиети тиҷоратӣ дар асоси дороиҳои моддӣ е хидматҳои расонидашуда гузаронида мешаванд.

Маблағгузории исломӣ чӣ гуна танзим карда мешавад

Тарзи ҳаети мусулмонон ба принсипҳои шариат асос ефтааст. Ин маҷмӯи муқарраротест, ки аз ду манбаъ ташаккул ефтааст:

• асосӣ: Қуръон Ва Суннат;
• иловагӣ: кияс ва иҷма.

Маҳз дар асоси ин ҳуҷҷатҳои динӣ маҳсулоти маблағгузории исломӣ таъсис дода шуданд.

Фаъолияти институтҳои молиявӣ дар доираи маблағгузории исломӣ аз ҷониби рӯйхати васеи ташкилотҳо дар сатҳи байналмилалӣ назорат карда мешавад. Дар байни онҳо Ташкили баҳисобгирӣ ва аудити муассисаҳои молиявии исломӣ (ТБАММИ), Бозори байналмилалии молиявии исломӣ, Шӯрои хадамоти молиявии исломӣ (ШХМИ) ва Кумитаи стандартҳои байналмилалии ҳисоботи молиявӣ (КСБҳМ).

Кӣ ва кадом хидматҳоро гирифта метавонад

Дар бонкдории исломӣ қариб ҳамаи хизматрасониҳои ташкилотҳои анъанавии молиявӣ мавҷуданд. Хусусияти фарқкунанда дар он аст, ки қарзҳо ва маҳсулоти аз онҳо ҳосилшуда бо воситаҳои молиявӣ дар асоси шартномаҳои хариду фурӯш, иҷора, саҳмия е эътимод иваз карда мешаванд. Ба ҷои амонатҳо ҳисобҳои сармоягузорӣ истифода мешаванд. Даромад аз рӯи онҳо дар натиҷаи фоидаи бадастомада муайян карда мешавад ва дар тақсимоти ҳиссаи дивидендҳо ифода карда мешавад, на дар фоизи муқарраршуда.

Маҳсулот дар ин соҳа номҳои худро доранд. Масалан, вомбаргҳои исломӣ сукук номида мешаванд. Барои баровардани он дороиҳои моддӣ (яъне объектҳои воқеӣ: маъданҳои фоиданок, амволи ғайриманқул ва ғайра) зарур аст, дар ҳоле ки вомбаргҳои анъанавӣ коғазҳои қиматноки қарзӣ мебошанд. Дорандагони сукук соҳибони дороиҳои асосӣ мебошанд ва метавонанд ҳиссаи даромадро талаб кунанд.

Мухтасар дар бораи асосӣ

• Маблағгузории исломӣ ба принсипҳои шариат такя мекунад.
• Фаъолият ба арзишҳои ахлоқӣ ва иҷтимоӣ мувофиқат мекунад.
• Бонк ҳамчун шарик амал мекунад, хавфҳоро бо муштарӣ мубодила мекунад.
• На танҳо мусулмонон метавонанд хидмат гиранд.
• Шумо наметавонед ба соҳаҳои мамнӯъ сармоягузорӣ кунед.
• Пул дороӣ ҳисобида намешавад ва наметавонад объекти тиҷорат бошад.

Маҳсулоти маблағгузории исломӣ дар СберБанк дар қаламравҳои: Москва, Ҷумҳурии Башкортостон, Ҷумҳурии Доғистон, Ҷумҳурии Чеченистон, Ҷумҳурии Тоторстон, Ҷумҳурии Адигея, Қабардино-Балкария, Карачаево-Черкесия, Ингушетия дастрас аст.